Các dấu hiệu của tràn dịch khớp gối điển hình bao gồm:
-
Sưng nề: Một bên gối có thể sẽ to hơn bên kia. Khi đánh giá cần dựa vào các mốc xương để so sánh hai bên.
-
Hạn chế vận động khớp: Khớp gối của bạn sẽ bị hạn chế vận động do lượng dịch trong khớp cản trở vận động khớp.
-
Đau: Tuỳ theo nguyên nhân gây tràn dịch khớp mà có thể sẽ có triệu chứng đau khớp, đôi khi do đau mà bệnh nhân không thể đi lại được.
Khi nào cần đi khám bác sỹ: Bạn cần đến khám bác sỹ nếu:
-
Các biện pháp tự chăm sóc hoặc dùng thuốc uống mà tình trạng không cải thiện
-
Gối trở nên tấy đỏ và nóng khi so sánh với khớp gối bên đối diện.
Các nguyên nhân của tràn dịch khớp gối: có thể là
Chấn thương: Chấn thương các cấu trúc giải phẫu có thể gây đau và gây tràn dịch khớp gối. Một số nguyên nhân chấn thương thường gặp là:
-
Gãy xương
-
Rách sụn chêm khớp gối
-
Đứt các dây chằng khớp gối: dây chằng chéo trước hoặc dây chằng chéo sau
-
Tình trạng chấn thương do quá tải khớp gối, thường do tổn thương sụn khớp
Bệnh lý và một số nguyên nhân khác: Một số bệnh lý và nguyên nhân gây tràn dịch khớp gối có thể gặp là:
-
Thoái hoá khớp
-
Viêm khớp dạng thấp
-
Nhiễm trùng khớp
-
Gout
-
Pseudogout
-
Viêm bao hoạt dịch khớp do nhiều nguyên nhân như: viêm màng hoạt dịch khớp gối mạn tính hay sau chấn thương, ...
-
Các dạng nang bao hoạt dịch khớp
-
Bệnh lý rối loạn về tình trạng đông máu
-
U
Một số yếu tố thuận lợi là:
-
Tuổi: thường gặp hơn ở lứa tuổi trên55.
-
Các hoạt động thể thao: Những người tham gia nhiều vào các hoạt động thể thao có nguy cơ chấn thương nhiều hơn, đặc biệt là những môn thể thao liên quan đến các chuyển động đột ngột của khớp như bóng đá, bóng rổ,...
-
Béo phì: Trọng lượng cơ thể quá lớn sẽ làm quá tải khớp gối, đặc biệt làm tăng nguy cơ vi chấn thương cho các thành phần của khớp, trong đó có sụn khớp vì vậy làm tăng nguy cơ thoái hoá khớp, là 1 trong những nguyên nhân hàng đầu gây tràn dịch khớp gối.
Biến chứng: Nếu không được điều trị, dịch trong khớp gối sẽ làm hạn chế vận động khớp, việc chọc hút dịch khớp nhiều lần làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và nếu có nhiễm trùng thì sẽ phá huỷ khớp và có thể ảnh hưởng đến toàn thân bệnh nhân.
Bạn cần chuẩn bị những gì trước khi đến khám bác sỹ
Trước khi đến khám bác sỹ, bạn cần kiểm tra lại một số thông tin mà bác sỹ sẽ quan tâm bằng cách trả lời một số câu hỏi sau:
-
Gần đây bạn có bị chấn thương không, nếu có hãy mô tả chi tiết?
-
Gần đây bạn có chơi thể thao không, nếu có là môn gì?
-
Bạn đã bao giờ bị bệnh lý viêm khớp không?
-
Bạn có thấy gối bạn ấm hay nóng hơn bên kia không, có thấy gối bị tấy đỏ không? Bạn có bị sốt không?
-
Trong gia đình bạn, có ai bị bệnh tự miễn không?
Các thăm khám cận lâm sàng có thể cần thiết phải làm để chẩn đoán nguyên nhân tràn dịch của bạn
Việc thăm khám để xác định nguyên nhân có thể được xác định dựa trên một số thăm khám như sau:
Các thăm dò hình ảnh
-
Chụp X quang: Bác sỹ của bạn sẽ yêu cầu chụp phim để xác định bạn có bị vấn đề gì về xương như gãy xương hay trật khớp không hoặc bệnh lý u xương, thoái hoá khớp, ....
-
Chụp cộng hưởng từ: Thăm khám này có thể phát hiện các bất thường về xương và phần mềm của khớp gối như sụn chêm, dây chằng, gân hay sụn khớp.
Các xét nghiệm máu
Việc lấy mẫu máu để xét nghiệm nhằm xác định liệu có các tình trạng như sau không?:
-
Nhiễm trùng
-
Viêm
-
Viêm khớp dạng thấp
-
Bệnh lý ưa chảy máu
-
Gout
Chọc hút dịch khớp
Bác sỹ sẽ chọc hút dịch khớp gối của bạn để xác định bản chất của dịch khớp. Nhờ chọc hút dịch khớp, đưa đi xét nghiệm có thể xác định được:
Tự chăm sóc khi bị tràn dịch khớp gối
Khi bị tràn dịch khớp gối, dù cho là nguyên nhân gì nhưng những chăm sóc cơ bản nhằm mục đích cải thiện triệu chứng và tránh tăng nặng thêm tình trạng bệnh, người bệnh cần thực hiện 1 số biện pháp sau:
-
Nghỉ ngơi. Tránh việc đi lại tỳ chân vì có thể làm tăng tình trạng tràn dịch và đau.
-
Chườm đá và kê cao chân: đặc biệt có tác dụng tốt đối với những trường hợp tràn dịch do chán thương. Kê chân cao giúp cho việc tuần hòan chân được tốt, tránh được tình trạng sưng nề.
-
Điều trị giảm đau. Sử dụng một số thuốc giảm đau thông thường theo sự tư vấn của bác sỹ để cải thiện triệu chứng.
Phòng bệnh
Dịch trong khớp gối thường gặp do tình trạng bệnh lý mạn tính hoặc chấn thương. Để phòng ngừa và phát hiện sớm tình trạng tràn dịch khớp gối, bạn cần thực hiện một số công việc sau:
-
Thăm khám với bác sỹ thường xuyên. Kiểm soát tốt các bệnh lý mạn tính như thóai hóa khớp, viêm khớp dạng thấp hay Gout.
-
Thực hiện tốt yêu cầu điều trị của bác sỹ. Dùng thuốc theo đơn để điều trị các bệnh lý nguyên nhân, đeo nẹp gối khi cần thiết theo yêu cầu điều trị.
-
Tập khỏe khối cơ đùi. Cơ đùi khỏe là yếu tố quan trọng hỗ trợ cho vận động khớp gối. Nếu cơ đùi yếu thì gối nhanh bị mỏi, dễ chấn thương. Cơ đùi khỏe giúp cho hoạt động gối được tốt hơn.
-
Tập các bài tập mềm dẻo cho gối. Nếu bạn hơi quá cân nặng, cần tập luyện để giảm cân, bạn cần lựa chọn một bài tập mà khớp gối của bạn không phải chịu quá nhiều tải trọng khi bạn tập, ví dụ như tập thể dục nhịp điệu dưới nước hay bơi, ...
TS Trần Trung Dũng( tổng hợp và lược dịch)