U cuộn mạch là 1 cấu trúc bất thường, phát triển từ cuộn mạch. Các bạn có thể đọc thêm nội dung về u cuộn mạch trên bài viết U cuộn mạch: Đặc điểm giải phẫu, vai trò sinh lý, chẩn đoán và điều trị và bài viết Đau ngón tay, đôi khi vấn đề không đơn giản trên website www.dungbacsy.com. Đa số các trường hợp u cuộn mạch gặp ở vị trí dưới móng (subungual glomus tumor) và đây là vị trí gặp với tần suất cao nhất trong các thông báo lâm sàng trên y văn nên nhắc đến u cuộn mạch thường nghĩ ngay đến u cuộn mạch dưới móng. Vị trí u cuộn mạch có thể ở nhiều vị trí khác nhau nhưng để gây phiền toái cho bệnh nhân thì thường gặp nhất ở ngón tay. Vị trí dưới móng là gặp nhiều nhất tuy nhiên có khoảng dưới 10% các trường hợp có thể gặp ở vị trí khác của ngón tay ngoài vùng dưới móng trong đó vị trí vùng búp ngón tay (glomus tumor on the pulp of finger) rất hiếm gặp. Điểm trên y văn thế giới có rất ít các báo cáo lâm sàng về tổn thương u cuộn mạch ở vị trí này. Sự hiếm gặp về mặt vị trí của tổn thương khiến cho đôi khi ngay cả các bác sỹ chuyên nghành cũng không nghĩ tới. Nhân 1 trường hợp u cuộn mạch búp ngón tay được phẫu thuật, chúng tôi xin giới thiệu bài viết về tổn thương này.
Những khó chịu của bệnh nhân của chúng tôi xuất hiện chủ yếu khi có va chạm vào vùng búp ngón tay trong các sinh hoạt hàng ngày. Khó chịu chính là triệu chứng đau buốt và có thể lan dọc lên phần trên của ngón tay, thường không kéo dài lâu và xuất hiện trở lại nhanh khi có kích thích tiếp theo. Về mặt hình ảnh học, siêu âm và cộng hưởng từ xác định có một khối u nhỏ, đường kính khoảng 2mm, chỉ được quan sát thấy trên 1 lát cắt của phim cộng hưởng từ. Khối u này nằm ngay phía trước xương đốt bàn 3 của ngón 4 tay phải, lệch về phía bờ ngoài của ngón tay. Phẫu thuật được thực hiện với 1 đường rạch khoảng 1,5 cm về phía bờ ngoài đốt 3 của ngón 4, phẫu tích lấy được 1 khối u trắng đục đường kích khoảng 2mm tương ứng vị trí xác định trước đó trên phim cộng hưởng từ.
Về mặt lâm sàng, khác với u cuộn mạch dưới móng, vì nằm khá nông, ngay dưới móng nên một số trường hợp có thể quan sát thấy 1 tổ chức có màu sắc ánh xanh dưới móng tay của bệnh nhân và các thăm khám kích thích tại chỗ khá là đặc hiệu để chẩn đoán. Nhưng u cuộn mạch vị trí búp ngón thì không có khả năng quan sát trên lâm sàng, các kích thích trực tiếp gây các triệu chứng của biểu hiện kích thích thần kinh khá rõ ràng nhưng không dễ dàng khu trú được vị trí của khối u cuộn mạch vì nằm khá sâu. Thăm khám lâm sàng có thể dựa vào một số nghiệm pháp như Love test, Hildresth sign hay test nhậy cảm lạnh.
Chẩn đoán hình ảnh vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chẩn đoán cũng như định hướng cho phẫu thuật trong đó cộng hưởng từ có đóng góp nhiều hơn vì ngoài việc chẩn đoán xác định thì hình ảnh khách quan cho phép bác sỹ phẫu thuật lựa chọn đường mổ hợp lý đển can thiệp vào tổn thương.
TS Trần Trung Dũng